Παιγνιοθεραπεία

Τι είναι η παιγνιοθεραπεία;

Η παιγνιοθεραπεία είναι ένα είδος θεραπείας, που βοηθά τα παιδιά να εκφραστούν, να εξερευνήσουν τα συναισθήματά τους και να κατανοήσουν τις καταστάσεις που βιώνουν.

Το παιχνίδι είναι το φυσικό μέσο με το οποίο τα παιδιά μαθαίνουν, επικοινωνούν, εξερευνούν και ανακαλύπτουν τον κόσμο τους. Ο παιγνιοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί να επουλώσει τις πληγές που αφήνουν οι δύσκολες εμπειρίες ζωής επιτρέποντάς του να εκφραστεί ελεύθερα μέσα σε ένα περιβάλλον που αποπνέει ασφάλεια και εμπιστοσύνη.

Οι "παραδοσιακές θεραπείες" που βασίζονται στο λόγο μπορεί να μην είναι κατάλληλες για παιδιά και εφήβους, που κάποιες φορές δυσκολεύονται να βρουν λέξεις για να εκφράσουν τον συναισθηματικό τους κόσμο. Η παιγνιοθεραπεία δίνει στα παιδιά την ευκαιρία να επεξεργαστούν και να κατανοήσουν τα συναισθήματά τους. Τα παιδιά, δεν καλούνται να εξηγήσουν τι τα απασχολεί, αλλά χρησιμοποιούν το παιχνίδι με βάση τις δικές τους ικανότητες και το δικό τους ρυθμό, ώστε να εκφράσουν συμβολικά τις ανησυχίες τους, τις επιθυμίες και τους φόβους τους. Τα εφοδιάζει με την ικανότητα να αλλάξουν τον τρόπο που ερμηνεύουν και αντιλαμβάνονται τις δύσκολες εμπειρίες τους, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα να εσωτερικεύσουν την ευθύνη και να κατηγορήσουν τον εαυτό τους. Η συναισθηματική ενδυνάμωση και η αυτοεκτίμηση που αποκτά το παιδί μπορούν να γίνουν εφόδια ζωής, σε έναν κόσμο που οι δυσκολίες δεν εκλείπουν.

Σε ποιους απευθύνεται η παιγνιοθεραπεία;

Η παιγνιοθεραπεία είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος θεραπευτικής παρέμβασης για παιδιά που παρουσιάζουν μια ποικιλία δυσκολιών:

• Παιδιά που έχουν βιώσει κακοποίηση, παραμέληση ή άλλου τύπου τραυματικές εμπειρίες.
• Παιδιά που έχουν βιώσει απώλεια λόγω πένθους, οικογενειακής διάλυσης, διαζυγίου.
• Παιδιά που έχουν βιώσει είτε προσωπικά είτε μέσα στην οικογένεια, αρρώστια ή αναπηρία.
• Παιδιά που έχουν βιώσει ή έχουν παρευρεθεί σε περιστατικά οικογενειακής βίας ή κατάχρησης ουσιών.
• Παιδιά με συναισθηματικές δυσκολίες ή\και προβλήματα συμπεριφοράς (κατάθλιψη, επιθετικότητα, χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, άγχος, φοβίες, ζήλια, εκρήξεις θυμού, κοινωνική απομόνωση κ.α.).
• Παιδιά που παρουσιάζουν διαταραχές στην όρεξη ή στον ύπνο (εφιάλτες, ενούρηση κ.α.)
• Παιδιά που έχουν βιώσει κάποια δραστική αλλαγή στη ζωή τους (μετανάστευση, απόκτηση νέου μέλους στην οικογένεια κ.α.)
• Παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες (έλλειψη προσοχής και συγκέντρωσης, υπερκινητικότητα κ.α.) ή\και προβλήματα λόγου (εκλεκτική αλαλία, τραυλισμός κ.α.)

Η παιγνιοθεραπεία μπορεί να προσφέρει τα πλαίσια μέσα στα οποία τα συναισθήματα που γεννούν οι δύσκολες εμπειρίες μπορούν να εκφραστούν και να γίνουν αποδεκτά χωρίς τον φόβο της απόρριψης και της επίκρισης. Η παιγνιοθεραπεία προωθεί την ψυχική ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα του κάθε παιδιού και το ενδυναμώνει να αντιμετωπίζει το παρόν και το μέλλον με αισιοδοξία. Παιδιά διαφορετικών εθνικοτήτων, γένους και ικανοτήτων μπορούν να επωφεληθούν από αυτή τη θεραπευτική προσέγγιση, η οποία είναι κατάλληλη για όλες τις ηλικίες αλλά πιο συχνά εφαρμόζεται σε παιδιά ηλικίας από 3 έως 12 ετών. Οι παιγνιοθεραπευτές συνήθως δουλεύουν με παιδιά σε ατομικό επίπεδο, πολλοί όμως έχουν την εμπειρία να δουλεύουν με ομάδες, αδέλφια, καθώς και με γονείς.

Τι συμβαίνει στην παιγνιοθεραπεία;

Όταν ένα παιδί παραπέμπεται σε έναν παιγνιοθεραπευτή, ο τελευταίος ξεκινά με το να έρθει σε επαφή και να συνεργαστεί με ανθρώπους που γνωρίζουν και ενδιαφέρονται για το παιδί. Με τον τρόπο αυτό ορίζεται το θεραπευτικό πλαίσιο και ορίζεται το θεραπευτικό συμβόλαιο. Η καλή επικοινωνία και συνεργασία όσων εμπλέκονται στη ζωή του παιδιού είναι πρωτεύουσας σημασίας, καθώς συντελεί στην αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής διαδικασίας.

Η συνέπεια και η σταθερότητα είναι επίσης σημαντικές. Για το λόγο αυτό οι θεραπευτικές συνεδρίες γίνονται μία φορά την εβδομάδα, την ίδια ώρα και στον ίδιο χώρο.

Η παιγνιοθεραπεία είναι μία διαδικασία απόρρητη και εμπιστευτική όπου τα προσωπικά θέματα μπορούν να εξερευνηθούν με ασφάλεια. Ο παιγνιοθεραπευτής μέσα από τον συμβολικό χαρακτήρα και τη μεταφορά του παιχνιδιού βοηθά το παιδί να εκφράσει, να κατανοήσει και να δώσει νόημα στις εμπειρίες του και στα δύσκολα συναισθήματά του.

Η παιγνιοθεραπεία μπορεί να είναι μία βραχυπρόθεσμη προσέγγιση ή μία διαδικασία που διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, πάντοτε ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε παιδιού.

Τι είναι ο παιγνιοθεραπευτής;

Ο παιγνιοθεραπευτής είναι ένας επαγγελματίας που έχει ολοκληρώσει ένα εντατικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα αναγνωρισμένο από κάποιον ανάλογο φορέα. Τέτοιοι φορείς είναι σύλλογοι, οργανισμοί και εταιρείες που, μέσω συγκεκριμένων κριτηρίων, στοχεύουν στο να προστατέψουν και να διατηρήσουν σε υψηλό επίπεδο τόσο τα εκπαιδευτικά προγράμματα που προσφέρονται, όσο κι το κλινικό έργο των ασκούμενων θεραπευτών.

Ενδεικτικά κάποια από τα κριτήρια που συνήθως θέτουν οι συγκεκριμένοι "σύλλογοι" για τα μέλη τους είναι:

• Να έχουν ολοκληρώσει ένα αναγνωρισμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
• Να έχουν κάνει προσωπική ψυχοθεραπεία.
• Να έχουν συνεχή κλινική εποπτεία.
• Να έχουν πρόσφατο και καθαρό ποινικό μητρώο.
• Να ακολουθούν πιστά τον Κώδικα Ηθικής και Δεοντολογίας του συλλόγου.

Οι περισσότεροι παιγνιοθεραπευτές προέρχονται από κλάδους που σχετίζονται με το παιδί. Μπορεί να είναι ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, δάσκαλοι, νοσηλευτές.

Οι παιγνιοθεραπευτές χρησιμοποιούν μία πληθώρα μεθόδων και θεωριών, από παιδοκεντρικές μη-κατευθυντικές τεχνικές, μέχρι πιο επικεντρωμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις.

Κάθε παιγνιοθεραπευτής υποστηρίζεται από έναν κλινικό επόπτη, κάποιον πιο έμπειρο και εξειδικευμένο παιγνιοθεραπευτή που επιτηρεί και επιβλέπει τη θεραπευτική δουλειά.

Για οποιαδήποτε επιπλέον απορία ή ερώτηση μη διστάσετε να απευθυνθείτε στην Υπέυθυνη του ΚΕ.Π.ΕΦ ή στην Παιγνιοθεραπεύτρια.